Bijna elke corporatie is al benaderd door de winnaar van de Herman Wijffels innovatieprijs. Een veel gehoorde vraag in mijn adviespraktijk is “is het wat?”
Herman de zonnestroomverdeler van de firma Lens is op het eerste oog een prachtig concept. De zonnestroom op daken van flats kan verdeeld worden over appartementen, en bewaakt worden. De makers gaan zelfs verder: “Herman bevordert de sociale cohesie en herstelt de rechtsgelijkheid tussen huurders en eigenaren”. Bij aedes gaf Herman in de zomer van 2014 een leuke presentatie en in 2015 kwam hun project met Stadgenoot in het nieuws.
Enthousiasme alom?! Neeeeeh! schreef ik begin 2015. Maar ik draai – een beetje en op onderdelen – bij. Op basis van de volgende argumenten:
- Plus: minder omvormer-kosten
Door bundeling van systemen in een Herman, zijn minder (grote) omvormers nodig. Grote omvormers zijn relatief goedkoper, dus hier zit een besparing. Ook is de vervanging van die omvormers (1x in de 20 jaar) eenvoudiger.
2. Min: in praktijk duur in bestaande bouw
Werken met Herman vereist extra kabels, net als het werken met zonnestroom die verbonden wordt naar de meters van individuele appartementen zonder een Herman. Kabels die vaak niet eenvoudig te trekken zijn in bestaande appartementen, tenzij er gerenoveerd wordt. Nieuwbouw vormt hierop een uitzondering, omdat kabels trekken dan makkelijker is.
In het nieuwsartikel van Stadgenoot, geacordeerd door Herman, wordt een prijs van 3,0 euro per wattpiek inclusief btw genoemd. In aanbestedingen betalen mijn opdrachtgevers nu 1,4 tot 1,6 euro per wattpiek voor investeringen op flats en eengezinswoningen, dus Herman is in dit project 2 x zo duur. Lens stelt in reactie september 2017 dat dit bedrag bij Stadgenoot erg hoog was, in verband met asbestsanering, stellage op het dunne dak, en sanering van meterkasten. De werkelijke prijs zou tussen 1.45 tot 3,2 euro liggen, afhankelijk van het type aansluiting, aantal panelen versus aantal woningen, aanwezigheid van leidingen en dakdoorvoeren. Ik heb nog geen bevestiging van (veel) lagere prijzen van woningcorporaties gezien.
De verdiensten van de Herman per kWh opgewekte stroom zijn in mijn beleving niet meer dan bij een reguliere aansluiting op een eengezinswoning of appartement. Daarnaast zijn er ook beheerkosten voor het verdelen van de stroom en de administratieve afhandeling daarvan.
3. Vraagteken: juridisch onduidelijk?
Voor mij is niet helder of gewoon gesaldeerd mag worden bij zonnepanelen op het dak van een flat, verbonden met individuele appartementen. Nog los van de vraag of hier een Herman wordt gebruikt of niet. Hier wat ik ervan weet. Lens schermt met diverse “zeer vertrouwelijke rulings van de belastingdienst”, die ik dus niet gezien heb. Het probleem van een ruling is dat deze maar zekerheid geeft totdat de belastingdienst zijn mening herziet. Overigens constateer ik dat op heel veel plekken dit soort constructies worden toegepast, met of zonder Herman. En vooralsnog vindt de belastingdienst er niets van, voor zover mij bekend.
Ook is nog niet duidelijk hoe bij toepassing van een Herman, de zonnepanelen meetellen in de energielabels. Hier zou volgens Lens binnen drie maanden duidelijkheid over moeten komen (dus voor januari 2018).
3. Mwah: ervaring
Lens meldt per september 2017 “voorbeelden van projecten bij bestaande bouw in 2017 bij Stek Wonen, Woonbron, Rochdale, Nijestee en Samenwerking. Lens stelt: “We hebben nu ruim 250 Hermannen geïnstalleerd, waaraan 2.880 zonnepanelen hangen.” Op een geschatte omzet van 1.5 miljoen euro (2 euro per wattpiek) in drie jaar, waarvan het merendeel materiaalkosten zijn, kan je in mijn beleving geen (groot) bedrijf laten draaien. Maar Lens geeft aan dat er op korte termijn veel grotere projecten komen, dus dat zou dan goed komen.
Ook zou ik het mooi vinden als een onafhankelijk adviseur na 2 jaar eens gaat kijken bij gerealiseerde projecten. Hoe tevreden zijn opdrachtgever en huurders nu echt? Aedes/RVO/ministerie hebben de handschoen nog niet opgepakt bij mijn weten.
4. Tussenstand: wanneer naar kijken
Het is in mijn beleving interessant te kijken naar een oplossing met de Herman in geval van:
- nieuwbouw, waarbij een aantal panelen nodig zijn voor de EPC, en nog niet duidelijk is wie de bewoners worden en of deze de zonnestroom willen afnemen. Dan is de flexibiliteit van de Herman geweldig, en de kabels zijn eenvoudig te trekken.
- bestaande bouw in renovatie, waarbij elk appartement een leiding naar het dak krijgt en een aantal panelen. In dit geval kan de oplossing met de Herman simpelweg goedkoper zijn dan conventionele systemen, en eleganter (geen omvormers in de appartementen). Naast een regulier systeem en de Herman, zou in mijn beleving ook gekeken moeten worden naar een oplossing met micro-omvormers.
Bij een reguliere flat die niet gerenoveerd wordt, schat ik in dat het bijna altijd efficiënter is om alleen panelen en bekabeling te trekken naar bewoners die mee willen doen. Dat is veel minder flexibel naar de toekomst, maar wel veel goedkoper en eenvoudiger.
